LA CARROÇA DEL DIABLE
Contes de Sibòt : Ricon de Laurens
Un còp èra, i aviá a Laverdòla, un òme qu’apelavan lo Borrut. Anèt un jorn a la fièra de Sant Sarnin, per vendre de tordres. Ne’n faguèt un brave sòu. E coma voliá pas tornar tròp lèu, per que, aquel jorn, la Borruda s’èra levada plus reguèrga que jamai, s’en anèt copar la crosta a çò de Constans.
Aquí trobèt d’amics que manjavan una persilhada e que lo convidèron. Podètz comprene que, per s’engolhonir pas, beguèron qualque brave pinton de vin.
E puèi, amb tres o quatre caçaires coma el, se trobèron atelats a una partida de borra en çò de Bèl. Aquí beguèron de vin blanc.
Lèu piquèron onze oras. Lo Borrut parlèt de partir. Bèl lo vièlh que coneissiá lo camin e que vesiá que lo Borrut aviá pro embegurat, li conselhèt de demorar, que li baliariâ un lièch. Mas nòstre òme se sentissiá pas brica malaut e disiá qu’aviá pas paur de ren.
Carguèt lo capèl sus l’aurelha e s’en anèt.
Quand arribèt al pont de Vidal, a plena garganta, se metèt a cantar. Cantava per se donar de coratge, coma fan los paurucs, perque èra pas brica pauruc... e encara mens quand aviá un pauc pintonejat. Cantava coma fa un crane gojat qu’es content de la vida, quand lo vin blanc lo fa leugièr e qu’entrepren la còsta de Postòmis .
Sonca qu’aquel estrambòrd durèt pas gaire. Quand passèt jos la Fregeriá, li semblèt que las cambas flaquissián e que los sabatons se fasián pesucs.
Lèu cantèt pas plus. Quand se sarrèt de L’ostal de las paurs, la rota que blanquejava jos la luna teniá pas pus còp jos la sòla e fasiá de contorns.
‘‘Pr’aquò, fasiá nòstre òme, soi pas bandat ! Cal mai que tres o quatre pintons de vin per m’acimar E marchi coma se butavi un tropèl de piòts ».
La lassièra li copava las cambas. La biaça que portava sus l’espatla se fasiá totjorn plus pesuga ; venguèt un moment que la calguèt pausar.
“Compreni pas çò que se passa ! fasiá lo Borrut. Aquela biaça deuriá pas pesar tant. Es benlèu una trèva fadejaira que se vòl far portar !
Vas veire cossí la te vau colhonar E s’arrestèt sul bòrd de la rota per polsar un momenton.
“Fai-te carrejar, ara !” diguèt amb un rire trufarèl.
E se metèt a badalhar. Las aigas del Rance bronzissián doçament e li cantavan una breçairòla. Lo sòm lo ganhava.
“Calriá pas s’endormir aicí, disiá en se fretant los uèlhs, que la nuèch es freja ; Podriái trobar lo maissant mal !...
A ! pensava, se passava qualque carrèla que me volguèsse far una pausa, cossí li’n sauriái grat !"
E per ma fe ! ausiguèt montar un atelatge. Los fèrres dels cavals martelavan la rota pro fòrt per far veire que trotavan. Devián èsser de cranes cavals per trotar aital a la montada.
Lèu las lantèrnas virèron lo contorn e arribèron a son auçada. Èra pas una carreta que menavan los cavals, negres coma la nuèch ; èra una granda Carròça tota negra coma la de Monsenhor l’evesque.
“È ! l’òme ! volètz que vos fague una pausa ?” demandat lo que teniá las guidas, en retenguent sas bèstias.
Lo que parlava aital èra un fotral d’omenàs que teniá lo cap amagat jos un grand capèl e qu’èra tot plegat dins una manrega*.
“Anatz a Postòmis ? demandèt lo Borrut.
— Anem plan plus luènh, respondèt l’escogrifa. Anem, montatz que los cavals aiman pas de demorar plantats !”
Lo Borrut amassèt sa biaça e montèt dins la carròça.
I aviá pas degun dedins. S’estirèt suls coissins, plan a l’aise.
”Fai tirar I” cridèt tot risolet.-Mas dejà los cavals fasián de posca. Amai devián aver manjat una brava quarta de civada per que n’anavan coma lo vent, Foguèron lèu a Postòmis .
“Vos arrestaretz al molin del vent” cridèt lo Borrut.
Mas lo molin del vent èra dejà passat e los cavals fasián pas mina de s’arrestar.
“Ba ! faguèt nòstre òme, davalarai per Ucalop !”
Mas los cavals èran dejà a la Peirada e montavan cap a Ròcacesièras.
“Ont anam ? mon Dius !” gemissiá lo Borrut.
Amb un bramai d’infèrn, los cavals èran arribats sul ròc ont an quilhat dempuèi una estatua de la Santa Vièrge.
“Anam abocar ! cridava lo Borrut. Es que sètz pas vengut fat ? ”
E tampèt los uèlhs per veire pas la cabussada qu’anavan far sus Pissa-Lèbre.
Quand los tornèt dubrir, la carròça aviá quitat la tèrra e sens far ges de bruch, corrissiá dins l’espandida del cèl en sautant d’una nívol a l’autra.
Aquí, lo Borrut agèt paur. Volguèt dubrir la portièra, mas la sarralha, clavada de per defòra, lachèt pas. Urosament per el ! perqué, de l’auçada qu’èra, en tombant sul trauc de Laverdòla se seriá engrunat braces e cambas.
E las ròdas viravan totjorn dins las nívols blancas o negras coma s’avián avançat sus una solada de nèu.
Pr’aquò, caliá far quicòm per se tirar d’aquí !
“È ! l’òme ! se metèt a bramar lo Borrut, monsur !... monsenhor !... Arrestatz-vos ! Laissatz-me davalar ! Soi pas estat bastit per trepar aital dins las nívols. Aimi mai me passejar sus quicòm de plus solid !”
Lo carretièr respondèt pas. Se metèt a rire. E quin rire !... mos amics !... un rire a vos far freginar las pèls del ventre. Se virèt sus son sèti e se metèt a l’espiar ambe d’uèlhs que flamejavan coma de tusons. E una sentor de sofre dintrèt dins la carròça.
Lo Borrut comprenguèt alara quai èra aquel que lo portava. L’atelatge infernenc passava a-n-aquel moment al dessús del convent d’Orient. Nòstre òme faguèt un grand signe de crotz... e s’estavaniguèt.
Quand se desrevelhèt, se trobèt jagut de tot son long sul talús de la
rota, a l’endrech ont èra montat sus la carròça del diable. Èra tot gelat del freg de la nuèch... e mièg mòrt del subte* qu’aviá agut.
Fèlix de Bèl, que fasiá lo corrièr de Laclapareda, l’amassèt e lo pausèt a Laverdòla en li disent qu’aviá tròp chucat lo dosilh*. Monsen Tornièr, lo mèstre d’escòla, assolidava* qu’aviá somiat e Monsen l’abat Lacrotz, lo curat, afortissiá que la bandada lo fasiá desparlar*.
Mas la Catinarda m’a totjorn dich que, quand s’agís de trèvas o del diable, n’i a pas plus incredul qu’un curat o un mèstre d’escòla, e que tot çò qu’aviá contat lo Borrut èra vertat vertadièra.
E la Catinarda èra una brava persona qu’auriá pas volgut far un pecat en contant de messorgas.

—